در لایحه اصلاحی قانون تجارت دو نوع از کاهش سرمایه پیش بینی شده که هر یک دربردارنده تشریفات و اهداف ویژه خود است. دو گونه کاهش اجباری و کاهش اختیاری سرمایه، دو جهت متعارض را دنبال می کنند. در کاهش اجباری سرمایه، زیان های وارده بر شرکت الزاما باعث تغییر منفی سرمایه اسمی شرکت می گردد. در صورتی که در کاهش اختیاری سرمایه، بالا بودن سرمایه وبی نیازی شرکت به بخشی از آن سهامداران را تشویق به خارج کردن آن بخش از سرمایه و تقسیم میان خود می نماید. برای کاهش سرمایه باید صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده تنظیم گردد.
کاهش اختیاری سرمایه در شرکت سهامی خاص
در ماده ۱۴۱ مجمع عمومی فوق العاده شرکت می تواند به پیشنهاد هیئت مدیره در مورد کاهش سرمایه شرکت به طور اختیاری اتخاذ تصمیم کند مشروط بر آنکه بر اثر کاهش سرمایه به تساوی حقوق صاحبان سهام لطمه ای وارد نشود(رعایت حداقل سرمایه تشکیل شرکت یعنی یک میلیون ریال برای شرکت سهامی خاص) و سرمایه شرکت از حداقل مقرر در ماده ۵ این قانون کمتر نگردد. کاهش اختیاری سرمایه از طریق کاهش بهای اسمی سهام به نسبت متساوی و رد مبلغ کاهش یافته هر سهم به سهم به صاحب آن انجام می گیرد.
مدارک مورد نیاز برای کاهش اختیاری سرمایه
۱- ارائه اصل صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده با امضاء هیأت رئیسه .
۲- ارائه لیست حاضرین در مجمع در جهت رعایت ماده ۹۹ لایحه اصلاحی قانون تجارت به امضاء کلیه سهامداران.
۳- ارائه برگ نمایندگی, نمایندگان اشخاص حقوقی درصورتیکه سهامداران شرکت اشخاص حقوقی می باشند. (رعایت ماده ۲ لایحه اصلاحی قانون تجارت)
۴- ارائه یک نسخه روزنامه رسمی و یک نسخه روزنامه کثیرالانتشار که آگهی های مربوط به شرکت در آن درج می گردد. (حاوی اطلاعات مربوط به کاهش سرمایه , موضوع ماده ۹۲ لایحه اصلاحی قانونی تجارت)
۵- ارائه گواهی صادره از دادگاه مربوطه مبنی بر عدم اعتراض به کاهش سرمایه با رعایت موارد ۹۳ و ۹۴ لایحه اصلاحی قانون تجارت
۶- لیست سهامداران پس از کاهش سرمایه به امضاء کلیه سهامداران.
۷- درصورتیکه مجمع مذکور با حضور اکثریت سهامداران تشیکل شده باشد ارائه اصل آگهی دعوت (ماده ۹۷ لایحه اصلاحی قانون تجارت) الزامی می باشد.
۸- درصورتیکه مجمع مذکور دو نوبتی می باشد ارائه صورتجلسه منفی نوبت اول و اصل آگهی دعوت نوبت اول و دوم الزامی می باشد.
۹- درصورت لزوم ارائه مجوز از مراجع ذیصلاح…
کاهش اجباری سرمایه در شرکت سهامی خاص
در ماده ۱۴۱ لایحه اصلاحی قانون تجارت این موضوع مطرح شده است که اگر بر اثر زیانهای وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود هیئت مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت نماید تا موضوع انحلال یا بقای شرکت مورد شور و رای واقع شود. هر گاه مجمع مزبور رای به انحلال شرکت ندهد بایددر همان جلسه و با رعایت مقررات ماده ۶ این قانون سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد. بنابراین تا زمانی که سرمایه از میان رفته نصف کل سرمایه شرکت نرسد، کاهش سرمایه الزامی نیست. کاهش اجباری سرمایه از طریق تعداد یا مبلغ اسمی سهام صورت می گیرد.
برای آنکه هیئت مدیره به از بین رفتن سرمایه آگاه یا مطمئن گردد، بایستی شاخصی وجود داشته باشد. این معیار درحقیقت به تکلیف دیگری از وظایف مدیران ارتباط می یابد که عبارت است از اینکه “لااقل هر شش ماه یک بار خلاصه صورت دارایی و قروض شرکت راتنظیم و به بازرسان ارائه نماید. ” درنتیجه، با وجود چنین گزارش ۶ ماهه ای که به بررسی و اظهار نظر بازرسان قانونی شرکت نیز گذارده می شود، مدیران به آسانی به تحقق شرط کاهش اجباری پی خواهند برد. به محض آگاهی مدیران به از میان رفتن سرمایه و دعوت مجمع عمومی فوق العاده، این مجمع بایستی درمورد بقا یا انحلال شرکت اتخاذ تصمیم کند. چنانچه سهامداران نظر به پایان حیات شرکت داشته باشند، ضمن تصمیم گیری به انحلال آن، بر اساس مفاد اساسنامه و یا رهنمود آن مجمع شرکت وارد روند تصفیه خواهد شد .
مدارک مورد نیاز برای کاهش اجباری سرمایه
۱- ارائه اصل صورتجلسه مجمع عموی فوق العاده (بارعایت ماده ۴ لایحه اصلاحی قانون تجارت) با امضاء هیأت رئیسه ذیل مجمع الزامی است .
۲- ارائه لیست حاضرین در مجمع در جهت رعایت ماده ۹۹ لایحه اصلاحی قانون تجارت به امضاء کلیه سهامداران
۳- ارائه لیست سهامداران پس از کاهش سرمایه به امضاء کلیه سهامداران
۴- ارائه برگ نمایندگی, نمایندگان اشخاص حقوقی درصورتیکه سهامداران شرکت اشخاص حقوقی می باشند (رعایت ماده ۲ لایحه اصلاحی قانون تجارت)
۵- در صورتیکه مجمع مذکور با حضور اکثریت سهامداران تشیکل شده باشد ارائه اصل آگهی دعوت (ماده ۹۷ لایحه اصلاحی قانون تجارت) الزامی می باشد .
۶- درصورتیکه مجمع مذکور دو نوبتی می باشد ارائه صورتجلسه منفی نوبت اول و اصل آگهی دعوت نوبت اول و دوم الزامی می باشد .
۷- درصورت لزوم ارائه مجوز از مراجع ذیصلاح
